Clara Rockmore: μια πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής μουσικής τη δεκαετία του 1930

     Μπαίνοντας κάποιος στις 9 Μαρτίου 2016  στη σελίδα  αναζητήσεων "Google", θα συναντούσε το διπλανό αναμνηστικό σχέδιο (το γνωστό "Doodle"), αφιερωμένο στην Clara Rockmore, μια ξεχωριστή μουσική προσωπικότητα, το έργο της οποίας υπήρξε πρωτοποριακό για την ηλεκτρονική μουσική, όταν αυτό το είδος μουσικής έκανε τα πρώτα βήματα, στη δεκαετία του 1930.         
      Η Clara Rockmore γεννήθηκε σαν σήμερα το 1911 στo Βίλνιους (πρωτεύουσα της Λιθουανίας) και υπήρξε σπουδαία δεξιοτέχνης του "Theremin" (Θέρεμιν), του πρώτου ηλεκτρονικού μουσικού οργάνου στον κόσμο. Πρόκειται για ένα όργανο που  εφευρέθηκε (και μάλιστα τυχαία) το 1919/1920 από τον Ρώσο επιστήμονα Lev Termen (ή Léon Theremin όπως έγινε  γνωστός όταν εγκαταστάθηκε αργότερα στις ΗΠΑ),  

          Είναι ένα μουσικό όργανο το οποίο μπορεί να παιχτεί "από μακριά": χωρίς να το αγγίζουμε, αλλά κουνώντας τα χέρια «στον αέρα», Το όργανο Theremin (πήρε το όνομα του εφευρέτη του) χρησιμοποιεί δύο "κεραίες" κι έναν ενισχυτή για την ενίσχυση- μετάδοση του ήχου.

    Ο μουσικός στέκεται μπροστά από το όργανο και κάνει κινήσεις με τα χέρια του κοντά στις κεραίες. Χρησιμοποιώντας το ηλεκτρικό δυναμικό του σώματός του, μεταβάλλει το γύρω ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Αυτές τις μεταβολές τις "πιάνουν" οι κεραίες και τις μετατρέπουν σε ήχο, ο οποίος τελικά ενισχύεται ώστε να ακουστεί. Με κατάλληλες κινήσεις, ο ήχος (που θυμίζει κάπως ήχο βιολιού) γίνεται λεπτός ή βαρύς, δυνατός ή σιγανός.
      Ας δούμε ένα βίντεο που εξηγεί το πώς παράγεται ο ήχος του Theremin:

   Το όργανο αυτό, που θεωρείται πρόγονος των σύγχρονων συνθεσάιζερ, γνώρισε μεγάλη επιτυχία στις δεκαετίες 1930-40 και ενέπνευσε αργότερα γνωστά συγκροτήματα όπως οι Rolling Stones, Led Zeppelin, Beach Boys, Pixies, Placebo, Portishead και Radiohead.

      Για να καταλάβουμε τον τρόπο λειτουργίας του οργάνου, παρακολουθούμε την Clara Rockmore, που παίζει το κομμάτι "Ο Κύκνος", απόσπασμα από το έργο "Το καρναβάλι των ζώων" του Γάλλου συνθέτη Camille Saint-Saens.

    Η Clara Rockmore, η οποία το 1921 μετανάστευσε  από τη Ρωσία στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την εξαιρετική δεξιοτεχνία που είχε στο όργανο αυτό (έκανε ελιγμούς με τα δάχτυλά της, έχοντας περισσότερο έλεγχο του ήχου) συνεργάστηκε με τον Termen (κατασκευαστή του οργάνου) ώστε να επεκταθούν οι δυνατότητές του από τρεις οκτάβες σε πέντε.

Η Clara Rockmore πέθανε στην Νέα Υόρκη στις 10 Μαΐου 1998, σε ηλικία 88 ετών