Διπλή γιορτή

     Διπλή γιορτή η σημερινή μέρα για τους Έλληνες όλου του κόσμου: θρησκευτική και εθνική. Γιορτάζουμε τον "Ευαγγελισμό της Θεοτόκου" και την έναρξη του αγώνα μας για την απελευθέρωση της πατρίδας από την τουρκική σκλαβιά. 

  Ο "Ευαγγελισµός" (ευ=καλό + αγγελία) της Θεοτόκου είναι η "Θεομητορική" γιορτή της Χριστιανοσύνης, στην οποία θυμόμαστε την επίσκεψη του αρχαγγέλου Γαβριήλ στην Παρθένο Μαριάμ (Παναγία), για να της φέρει το χαρμόσυνο μήνυμα ότι πρόκειται να φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού. Σύμφωνα με το ευαγγέλιο, ο Γαβριήλ, της απηύθυνε τον χαιρετισμό: «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου» και συμπλήρωσε: «Μη φοβού Μαριάμ, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ. Και ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν». Σήμερα, λοιπόν, σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, ψάλλεται το παρακάτω Απολυτίκιο:  

             Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις.

Ο υιός του Θεού, υιός της Παρθένου γίνεται και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται.

Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν: "Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά Σου".

    Μια τέτοια γιορτινή θρησκευτική μέρα και μαζί με την ανοιξιάτικη αναγέννηση της φύσης, η πατρίδα μας γιορτάζει τη δική της εθνική αναγέννηση, μετά από τον βαρύ "χειμώνα" της τουρκικής σκλαβιάς που διήρκεσε τέσσερις αιώνες. Η εθνική μας παράδοση τοποθετεί το ξεκίνημα του απελευθερωτικού αγώνα στις 25 Μαρτίου 1821: "οπού γιορτάζει η Παναγιά, γιορτάζει κι η πατρίδα", όπως αναφέρει ένα τραγούδι.

     Βέβαια η ημερομηνία αυτή δεν είναι ακριβής, αφού οι ετοιμασίες για την επανάσταση είχαν ξεκινήσει πιο πριν κι η πρώτη ελληνική νίκη σημειώνεται στις 23 Μαρτίου, με την απελευθέρωση της Καλαμάτας. Και βέβαια είχαν προηγηθεί πολλά άλλα γεγονότα που βοήθησαν την επανάσταση, όπως: η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας (1814) κι ακόμα παλαιότερα η δράση του Ρήγα Βελεστινλή (ή Ρήγα Φεραίου, 1757-1798), ο οποίος με το θερμό πατριωτικό ποίημά του "Θούριος" ξεσήκωνε τους σκλαβωμένους Έλληνες να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό και να γκρεμίσουν 400 χρόνια σκλαβιάς:

Ως πότε παλικάρια, να ζούμε στα στενά, μονάχοι σα λεοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;

Σπηλιαίς να κατοικούμε, να βλέπωμεν κλαδιά,να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;

Καλλιο 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,παρά σαράντα χρόνοι, σκλαβιά και φυλακή.

    Το ποίημα αυτό (είναι σωστό να κρατάμε την ορθογραφία του ποιητή) μελοποιήθηκε αργότερα από τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή:

     Και το ελληνικό έθνος κατάφερε να κερδίσει τη λευτεριά, έστω κι αν χρειάστηκε να χυθεί το αίμα πολλών ηρώων, τους οποίους αναδεικνύει πάντα στις δύσκολες ώρες αυτός ο ευλογημένος τόπος, όπου κατοικούμε. Μια από τις πολλές ηρωικές πράξεις, που έμειναν στην ιστορία, ήταν η θυσία των γυναικών του Σουλίου: μπροστά στον κίνδυνο να πιαστούν αιχμάλωτες από τον τουρκικό στρατό που τις κυνηγούσε στα βουνά του Ζαλόγγου, προτίμησαν να ριχτούν στον γκρεμό μαζί με τα παιδιά τους, χορεύοντας και τραγουδώντας για το πολύτιμο αγαθό της λευτεριάς:

                               (Τραγούδι: Ο χορός του Ζαλόγγου - 'Εχε γεια καημένε κόσμε) 

    Μια από τις ηγετικές μορφές του αγώνα για την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους, είναι εκείνη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του γνωστού "Γέρου του Μοριά". Σ΄αυτόν είναι αφιερωμένο το ιστορικό κλέφτικο τραγούδι (σε ρυθμό Τσάμικο), που αναφέρεται στην αιματηρή μάχη στα "Τρίκορφα", κοντά στην Τρίπολη (24/6/1825), μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών και των αιγυπτιακών στρατευμάτων του Ιμπραήμ πασά:

     Ένα ακόμη τραγούδι, επίσης σε ρυθμό τσάμικο, που αναφέρεται στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και την ηρωική ομάδα του, είναι το "Λάμπουν τα χιόνια στα βουνά"

     Στην απελευθέρωση της Τρίπολης συμμετέχουν και "Σαράντα παλικάρια από τη Λιβαδειά¨, όπως λέει το σχετικό τραγούδι:

     "Τροπολιτσά", Βαλτέτσι, Αλαμάνα, Χάνι της Γραβιάς, Δερβενάκια, Λιβαδειά, Αράχωβα,  Κερατσίνι, Κομπότι, Κλείσοβα, είναι μερικές περιοχές στις οποίες  σημειώθηκαν σπουδαίες κι αιματηρές μάχες, όχι πάντα νικηφόρες για τους Έλληνες. Βλέπουμε μια σύντομη παρουσίασή τους.

       Κι όταν οι αγωνιστές της λευτεριάς τραυματίζονται, κρύβουν τον πόνο τους, για να μην δειλιάσουν οι συμπολεμιστές κι οι συγγενείς τους, όπως κάνουν τα "Παιδιά της Σαμαρίνας":

 

      Από τις πόλεις που υπέφεραν πολύ από τη μανία των Τούρκων, είναι το Μεσολόγγι. Οι κάτοικοί του, όταν διαπίστωσαν πως δεν είχαν πλέον άλλες δυνάμεις για να αντισταθούν στον εχθρό που τους πολιορκούσε για πολύ καιρό, επιχειρούν κάτι παράτολμο, παράλογο: βγαίνουν έξω από το κάστρο της πόλης και συνεχίζουν να πολεμούν, πεθαίνοντας για την ελευθερία. Γι΄ αυτούς τους ηρωικούς μαχητές, ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, γράφει το ποιητικό έργο  "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι", το οποίο αργότεερα μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Ακούμε ένα απόσπασμα του έργου: "Άκρα του τάφου σιωπή":   

      Η θερμή πίστη στην ελευθερία, η φιλοπατρία κι ο ηρωισμός των αγωνιστών του 1821, παραμένει για όλους τους Έλληνες ένα φωτεινό παράδειγμα για μίμηση. Να γιατί η ευχή "Νά΄τανε το '21, να ζωντάνευε και πάλι",  τραγουδιέται -σε στίχους Σώτιας Τσώτου και μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή - πάντα με την ίδια θέρμη στην ψυχή...

Ζήτω η 25η Μαρτίου 1821. Ζήτω η λευτεριά!