Στις 18 Οκτωβρίου 1920 γεννήθηκε στην Αθήνα η Μαρία Αμαλία (Μελίνα) Μερκούρη, μια από τις κορυφαίες μορφές του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου, καθώς και της πολιτικής ζωής της χώρας. Μια πολύμορφη προσωπικότητα, ασταμάτητα δραστήρια, μια γυναίκα-σύμβολο, μια μεγάλη Ελληνίδα, που έχει περάσει στην καρδιά και τη σκέψη του κόσμου, μόνο με το μικρό της όνομα: η Μελίνα όλων των Ελλήνων.
Καταγόταν από οικογένεια με παράδοση στην πολιτική: ήταν εγγονή του -επί σειρά ετών- δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη, κόρη του αξιωματικού του Ιππικού, βουλευτή και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη και ανεψιά του Γεωργίου Μερκούρη, διοικητή της Εθνικής Τράπεζας την περίοδο της Κατοχής και ιδρυτή του "Ελληνικού Εθνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος", Αυτή η οικογενειακή παράδοση, σε συνδυασμό με τον δυναμικό χαρακτήρα της Μελίνας, θα την κάνει να στραφεί προς την πολιτική, παράλληλα με την υποκριτική.
Σπουδάζει στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ανεβαίνει για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι το 1944 και 5 χρόνια αργότερα καθιερώνεται ως πρωταγωνίστρια, ερμηνεύοντας με μεγάλη επιτυχία την Μπλανς, από το έργο «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τένεσι Ουίλιαμς.
Οι ρόλοι όμως που την κάνουν ευρύτερα γνωστή προέρχονται από τον κινηματογράφο. Το 1955 ερμηνεύει τη "Στέλλα", στην ομώνυμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, μαγεύοντας το κοινό και τους κριτικούς: η Μελίνα Μερκούρη κερδίζει το βραβείο ερμηνείας "Isa Miranda" στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών, η δε ταινία βραβεύεται με τη "Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας" τον επόμενο χρόνο. Από την "Στέλλα", ακούμε εδώ το τραγούδι "Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι", σε στίχους Μιχάλη Κακογιάννη και μουσική Μάνου Χατζιδάκι:
Το 1957, με σκηνοθέτη τον Jules Dassin (Ζυλ Ντασέν, τον οποίο παντρεύεται) πρωταγωνιστεί στην ταινία "Celui qui doit mourir", κινηματογραφική μεταφορά του έργου «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», του Νίκου Καζαντζάκη. Η Μελίνα, στο ρόλο της Μαγδαληνής εντυπωσιάζει, η δε ταινία αποσπά ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών.
Η στιγμή που θα απογειώσει τη φήμη της Μελίνας σε παγκόσμιο επίπεδο, έρχεται το 1960, όταν ερμηνεύει το ρόλο της Ίλια στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» του Ζ.Ντασέν. Μάλιστα το τραγούδι -σε στίχους και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι- "Τα παιδιά του Πειραιά", που τραγουδά σ΄εκείνη την ταινία, κερδίζει το Oscar καλύτερου κινηματογραφικού τραγουδιού.
Με τον Ντασέν θα γυρίσει ακόμη τις ταινίες «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).
Στη θεατρική και κινηματογραφική της καριέρα συνεργάζεται με σπουδαία ονόματα της Τέχνης (Κάρολος Κουν, Μάνος Κατράκης. Δημήτρης Μυράτ, Ειρήνη Παππά, Τίτος Βανδής, Άντονι Πέρκινς, Ρόμυ Σνάιντερ, Πίτερ Ουστίνοφ, Λόρενς Ολιβιέ, Έλεν Μπέρστιν κ.ά.), ενώ ηχογραφεί πάνω από 15 δίσκους, όπου ερμηνεύει έργα των: Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρου Ξαρχάκου, Γιάννη Μαρκόπουλου, Βασίλη Τσιτσάνη, Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ.
Ενώ βρίσκεται στο εξωτερικό παρουσιάζοντας στο Broadway το έργο «Illya Darling», στην Ελλάδα εκδηλώνεται η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967. Η Μελίνα Μερκούρη αντιδρά δυναμικά: δίνει συνεντεύξεις στα αμερικανικά τηλεοπτικά μέσα, κάνει συναυλίες, ηχογραφήσεις, πολιτικές εκδηλώσεις, ακόμη και απεργία πείνας. Για να την αποδυναμώσουν, οι δικτάτορες της αφαιρούν την ελληνική ιθαγένεια, κατάσχουν την περιουσία της στην Ελλάδα, ακόμα και απόπειρα δολοφονίας της οργανώνουν. Η δική της απάντηση θα είναι μια ιστορική δήλωση ψυχικής δύναμης: "Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα!".
Αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας επιστρέφει στην Ελλάδα κι αναπτύσσει έντονη πολιτική δράση: εκλέγεται βουλευτής και αναλαμβάνει επί σειρά ετών το Υπουργείο Πολιτισμού. Από τη θέση αυτή, δεν παύει να τονίζει πως «η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι ο πολιτισμός» τον οποίο προσπαθεί να προωθήσει εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.
Τον Ιούλιο του 1982, στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO στο Μεξικό, θέτει επίσημα το ζήτημα επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην Αθήνα και δίνει όλες τις δυνάμεις της για την προώθηση του "ιερού" σκοπού της. Σε σχετική συνέντευξή της διαβάζουμε:
«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας... Αν με ρωτήσετε εάν θα ζω όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ!».
Το 1989 ξεκινά τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την κατασκευή του "Νέου Μουσείου της Ακρόπολης", ενώ δίνει μεγάλη σημασία στις εργασίες αναστήλωσης της Ακρόπολης.
Με δική της πρωτοβουλία, το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 13ης Ιουνίου 1985 καθιερώνει τον θεσμό της "Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης" (πληροφορίες θα βρούμε στηn "Εγκυκλοπαίδεια του Ίντερνετ"),
Την Κυριακή 6 Μαρτίου 1994 στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, η Μελίνα Μερκούρη χάνει την πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο και περνά στην αιωνιότητα. Η είδηση του θανάτου της γίνεται πρώτο δημοσιογραφικό θέμα σε όλο τον κόσμο με τίτλο; "Κι όμως ήταν Κυριακή!" (θυμίζοντας τη σύμπτωση της μέρας θανάτου με τη γνωστότερη ταινία της), τα δε θέατρα του Broadway θα κλείσουν την ώρα που όλη η Ελλάδα την συνοδεύει στην τελευταία της κατοικία.
Στις 18 Οκτωβρίου 2015, με αφορμή την 95η επέτειο από τη γέννησή της, η σελίδα αναζητήσεων του Internet "Google" ανάρτησε ένα τιμητικό σχέδιο "Doodle":
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου