Πέμπτη 8 Απριλίου 2021

Ρablo Picasso: ο καλλιτέχνης που ζωγράφισε τον πόλεμο, για να υμνήσει την ειρήνη

Στις 8 Απριλίου 1973 έφυγε από τη ζωή ο διασημότερος και πιο ακριβοπληρωμένος ζωγράφος του 20ου αι.: ο Ισπανός Pablo Ruiz Picasso (1881-1973).
    Το "πλήρες" όνομά του ήταν (πάρτε βαθιά ανάσα): Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Ruiz y Picasso.   Δεν ξέρω αν το... κουβαλούσε μαζί του κάθε μέρα ή άφηνε το μισό στο σπίτι, πάντως όταν λέμε ότι "αυτός δεν ξέρει ούτε το όνομά του να γράψει", μάλλον κάτι τέτοιο πρέπει να είναι...
    Από μικρός έδειξε το ιδιαίτερο ταλέντο του στη ζωγραφική, η δε οικογένειά του τον βοήθησε να το καλλιεργήσει, αφού ο πατέρας του (Don José Ruiz y Blasco) ήταν καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών.
    Πειραματίστηκε με διάφορους τρόπους ζωγραφικής και γλυπτικής, το δε "επαναστατικό" έργο του χαρακτηρίζεται από μια προσπάθεια να ξεφύγει από τον καθιερωμένο τρόπο απεικόνισης, που χρησιμοποιούσαν μέχρι τότε οι καλλιτέχνες. Δεν τον ενδιαφέρει να αποδώσει όσο γίνεται πιο φυσικά και πιστά αυτά που βλέπει, όπως έκαναν οι Νατουραλιστές και Ρεαλιστές (Natural=φυσικό, Real=πραγματικό).

    Προχωρά πίσω από την επιφανειακή όψη των πραγμάτων. Τα βλέπει από πολλές οπτικές γωνίες και "σπάζοντάς" τα, τα αναλύει σε γεωμετρικά σχήματα, για να τα ξανασυνθέσει σε μια νέα "αφηρημένη" μορφή. Η τεχνοτροπία αυτή ονομάζεται Κυβισμός και πρωτοεμφανίζεται το
1906 στα έργα του Picasso και του φίλου του, Georges Braque (Ζώρζ Μπράκ).
    Ας δούμε δύο έργα του Picasso, για να καταλάβουμε την τεχνοτροπία του Κυβισμού: "Οι δεσποινίδες της Αβινιόν" (Les Demoiselles d'Avignοn, 1907) και την "Κιθάρα" (Guitar, 1912). 
    (Δεν ξέρω αν ο κιθαρίστας έπαιζε τόσο άσχημα ώστε ο Picasso αναγκάστηκε να του σπάσει την κιθάρα ή απλά τη έφτιαξε έτσι, ακολουθώντας τον Κυβισμό...)

    Πάντως το πιο διάσημο έργο του ζωγράφου -με το οποίο εκπροσώπησε τη χώρα του στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937- είναι η  "Guernica" ("Γκερνίκα"). Σημειώνω πως το όνομα στα ελληνικά συνηθίζεται να αποδίδεται λανθασμένα ως "Γκουέρνικα").

    Στις 26 Απριλίου 1937 και κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, η πόλη Guernica -στην βόρεια περιοχή των Βάσκων- βομβαρδίστηκε ανελέητα από τη Γερμανική πολεμική αεροπορία, η οποία βοηθούσε τον Ισπανό δικτάτορα Φράνκο.  Επί δυόμιση ώρες, 20 γερμανικά μαχητικά αεροπλάνα της "Λουφτφάβε", μαζί με 3 ιταλικά (που είχε στείλει ο Μουσολίνι για να υποστηρίξει τον "φίλο"¨του, Φράνκο) βομβάρδιζαν αλύπητα κι άνανδρα μια ανοχύρωτη πόλη αμάχων κατοίκων. Εκείνο το απόγευμα θα άφηνε πίσω μόνο ερείπια, 1678 νεκρούς και 889 τραυματίες (φωτ: http://galleryhip.com/guernica-bombing.html)
   Συγκλονισμένος απ΄αυτήν την είδηση, ο Picasso φιλοτεχνεί έναν πίνακα γιγαντιαίων διαστάσεων (3,5 μ. ύψος - 7,8 μ. πλάτος) για να περιγράψει την απανθρωπιά και τη βιαιότητα του πολέμου, που μετατρέπει σε μια άμορφη μάζα ανθρώπους, ζώα, και κτίρια. Παντού διαμελισμένα πτώματα, παραμορφωμένα πρόσωπα, φρίκη κι απόγνωση! 
Ο Picasso αν και λάτρευε τα χρώματα, εδώ χρησιμοποιεί μόνο γκρι, άσπρο και μαύρο (ποιό άλλο χρώμα θα μπορούσε να περιγράψει πιο καλά τον παραλογισμό του πολέμου;)
 
   Λέγεται ότι ο Γερμανός πρέσβης επισκέφτηκε το εργαστήριο του καλλιτέχνη στο Παρίσι (όπου έμεινε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του) και όταν αντίκρισε ένα αντίγραφο του πίνακα, ρώτησε τον Picasso: «Δικό σας είναι αυτό το έργο;» κι εκείνος του απάντησε «Όχι, δικό σας!», εννοώντας το φρικιαστικό έργο του πολέμου.
 Ο Picasso το 1951 θα απεικονίσει ξανά ένα παρόμοιο θέμα: τη "Σφαγή της Κορέας".     Η "Guernica", πάντως, την οποία μπορεί κάποιος να θαυμάσει στο Εθνικό Μουσείο "Βασίλισσα Σοφία" της Μαδρίτης, θα παραμείνει στην ιστορία ως ο πιο γνωστός πίνακας του Picasso και ένα από τα γνωστότερα αντιπολεμικά σύμβολα. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου